|
|
Ranija prošlost grada
Sudeći po arheološkim nalazima na prostoru grada se živelo još u doba neolita,a potom u kontinuitetu tokom bronzanog i gvozdenog doba,do antike i dolaska Slovena.Oblast Belice ulazila je u sastav države Stefana Nemanje i njegovih naslednika,jer se kao župa izrazito navodi krajem XII i početkom XIII veka u poveljama Hilandaru Simeona Nemanje i Stefana Prvovenčanog,kao i u žitiju sv.Simeona.
Prvi sačuvani pisani podatak o postojanju naselja Jagodine potiče tek s kraja XIV veka.Reč je o pismu knjeginje Milice-monahinje Evgenije i njenih sinova Stefana i Vuka, koje je ,,u Jagodnjoj'' pisano 15.jula 1399.godine i poslato Dubrovačkoj republici, a kojim se Dubrovčanin Živulin Stanišić razrešava obaveza, jer je nakon držanja carinskih postaja u Plani i Šetonju izmirio dugovanja prema vlastima. Ovaj dokument dokazuje ne samo da je Jagodina postojala u XIV veku, već i da se u njoj nalazila privremena vladarska rezidencija. O Jagodini se u srednjem veku može govoriti najpre kao o selu sa trgom ( trgovištem), u kome je postojao i vladarski dvor koji se nalazio na tzv. Đurđevom brdu, kraj samog naselja. Brdo je dobilo ime po despotu Đurđu Brankoviću, koji je, po predanju, na njemu podigao crkvu. Tragovi srednjovekovne Jagodine nalaženi su duž toka reke Belice, a trg sa prvobitnom crkvom i nekropolom postojao je u današnjem središnjem delu grada, na prostoru tzv. Stare opštine.
Padom Smedereva,1459.godine,Jagodina ulazi u sastav Osmanlijskog carstva.Jagodina je u vreme turske vlasti bila značajna trgovačko- zanatska kasaba u kojoj je dominirao islamski živalj, pa je u njoj 1620.godine podignuto i utvrđenje, palanka.
Sredinom XVI veka sagrađeno je nekoliko monumemtalnih zdanja, velika džamija, amam, karavan- saraj i mezulana. Nakon velikog austrijsko-turskog rata Jagodina je po odredbama Požarevačkog mira iz 1718.ušla u sastav Habzburške monarhije, da bi već 1739. godine, posle novog austrijsko- turskog rata ponovo došla pod tursku vlast. U I srpskom ustanku jagodinski knezovi Panta i Miloje Teodorovići medju prvima su podigli narod na oružje, a kod Jagodine su vođene i dve velike bitke između ustanika u blizini naselja. 16. avgusta 1815. godine, Turska je preko Marašli Ali- paše sklopila primirje s knezom Milošem Obrenovićem. Iz tog perioda ističe se lik starešine Jagodinske nahije kneza Milete Radojkovića, koji je 1837. godine predvodio poznatu Miletinu bunu protiv kneza Miloša, jedinu uspešnu bunu.
Nakon iseljavanja Turaka iz Jagodine 1832. godine grad u XIX veku doživljava brz razvoj, postavši centar Pomoravlja u političkom, privrednom i kulturnom pogledu i sa posebnom razvijenom trgovinom i zanatstvom. Prva srpska fabrika bila je Fabrika stakla Avrama Petronijevića, koji je sa radom počela već 1846. između sela Belice i Jagodine,a u samoj Jagodini 1852.osnovana je poznata Jagodinska pivara. U Jagodini 1836.ima već 339 raznih zanatlija, a prvi esnaf osnovali su užari još 1819.
Panađuri i pijačni dani u Jagodini su prednjačili, a Jagodinska pijaca je kroz ceo XIX vek i početkom XX veka bila najjača pijaca u unutračnjosti Srbije. U Jagodini su boravile i poznate ličnosti kao što su Đura Jakšić i Josif Pančić. Za Jagodinu je vezan i lik Jovanče Micića, junaka iz romana PUT OKO SVETA,Branislava Nušića, kao i ćuran kao simbol grada.
Povodom stogodišnjice rođenja Svetozara Markovića, 22.septembra 1946.godine i Jagodini je promenjeno ime u Svetozarevo, u spomen velikanu koji je u Jagodini sahranjen 1875.godine. Staro ime gradu vraćeno je odlukom građana na opštem referendumu, 1992.godine. |
